محل مراجعه در مسائل اختلافی
حضرتعالی در پاسخ سؤال جواز غیبت شخصى که ریش خود را میتراشد، فرمودهاید: «با توجّه به اینکه بعضى از علما در گذشته و حال فتوا به جواز عمل فوق میدهند، غیبت این فرد جایز نیست.» با عنایت به همین پاسخ و با توجّه به اینکه حضرتعالی در مورد عدم جواز تراشیدن ریش احتیاط فرمودهاید، آیا میتوان با همین علم اجمالى به فتواى عدّهای از علماى زنده در مورد جواز آن، استناد کرد و بدان عمل نمود؟
باید در مسائل اختلافى اعلمیت احراز شود.
اختلافنظر مجتهدین
اگر در مسئلهای مراجع اختلافنظر داشته باشند تکلیف چیست؟
در مسائلى كه مجتهدين اختلافنظر دارند بايد از «اعلم» تقليد كند.
عمل به رأی اکثریت در مسائل مورد اختلاف
در رسالههای عملیّه نوشتهشده است که از باید مجتهد اعلم تقلید کرد، ازآنجاییکه تشخیص و تعیین فرد اعلم در میان مجتهدین براى اهل علم و خبره مشکل و براى عوام محال و ممتنع است، آیا میتوان در مسائل مورد اختلاف بهجاى تقلید از یک شخص معیّن، رأی اکثریت را ملاک عمل قرار داد؟
رأی اکثریت کافى نیست، اگر اعلم ثابت است باید در مسائل اختلافى از او تقلید کرد و اگر ثابت نیست مردم مخیّر هستند.
علت اختلافنظر مراجع در بعضی از احکام
خداوند بزرگ یکى است، پیامبر (صلیالله علیه و آله) یکى و ائمّه اطهار (علیهمالسلام) هرکدام در زمان خود یکى بوده و دستورات آنها نیز یکى بوده است. چرا در زمان فعلى نظر مراجع بزرگوار تقلید درباره موضوعات و مسائل دین متفاوت است و هر یک از آنان دیدگاه خاصی دارد؟
اولاً، مراجع تقلید در اصول مسائل یک فتوا دارند و اگر اختلافى هست در جزئیات است. ثانیاً، این اختلاف به خاطر دور ماندن ما از زمان حضرات معصومین (علیهمالسلام) است; زیرا روایاتى که از آن بزرگواران نقلشده، بهوسیله اشخاصى است که بعضى، آن اشخاص را افراد مطمئن و بعضى ممکن است همه آنها را مطمئن ندانند. البتّه مراجع نهایت کوشش خود را در شناخت آنان انجام میدهند، ولى ممکن است نظر همه یکسان نباشد. بهعلاوه فهم کلمات معصومین (علیهمالسلام) با گذشت اینهمه زمان آسان نیست و گاه در آن اختلافنظر پیدا میشود؛ و این، رمز اختلاف فتاواست.
تفاوت فتوای مرجع تقلید زن و شوهر
چنانچه طبق فتواى مرجع تقلید شوهرم کارى واجب باشد (مثلاً پوشانیدن زینتهاى دستها تا مچ و گردى صورت) ولى مرجع من آن را واجب نداند، وظیفه من چیست؟
شما باید مطابق فتواى مرجع تقلیدتان عمل کنید؛ ولى بهتر است در مسائل خانوادگى طرفین توافق نمایند.