جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

در فرض سؤال دیه بدهد.

دیه جنین بر کسانی است که در سقط دست داشته‌اند، چنانچه مادر با میل و اختیار، خود را در اختیار طبیب قرار داده که سقط کند نیمی از دیه بر عهده اوست و باید علاوه بر پرداخت دیه از گناه بزرگی که مرتکب شده‌اند به‌طورجدی توبه کنند و با اعمال نیک آینده، گذشته را جبران نمایند.

اگر بر اثر ضربه صورت سرخ شود، سرخی تا مدتی باقی بماند 1/5 (یک ونیم) مثقال شرعی، طلای سکه دار اگر بر اثر ضربه، صورت سبز و کبود شود 3 مثقال شرعی، طلای سکه دار اگر بر اثر ضربه صورت سیاه شود 6 مثقال شرعی، طلای سکه دار حارصه: جراحتی است که پوست بدن را می شکافد و به گوشت نمی رسد قیمت 1 شتر دامیه: آن است که علاوه بر شکافتن پوست، خون جاری شود؛ یعنی کمی در گوشت وارد گردد. قیمت 2 شتر متلاحمه: جراحتی است که به مقدار قابل توجهی در گوشت فرو می رود؛ ولی به پوست  استخوان نمی رسد. قیمت 3 شتر سمحاق: ضربه ای است که گوشت را پاره می کند و به پوست نازکی که استخوان را پوشانیده می رسد ولی آن را پاره نمی کند. قیمت 4شتر موضحه: جراحتی است که سفیدی استخوان در آن نمایان می شود و پوست آن را پاره می کند. قیمت 5شتر هاشمه: ضربه ای است که استخوان را می شکند؛ خواه توام با جراحتی باشد یا نباشد. قیمت 10شتر منقله: ضربه ای است که سبب جابجایی استخوان ها می شود. قیمت 15 شتر مامومه: ضربه ای است که استخوان سر را می شکند و به مغز سر می رسد، ولی پوسته ای که روی مغز قرار دارد پاره نمی شود. قیمت 33 شتر دامغه: فراتر از مامومه است و آن ضربه ای است که جمجمه را می شکافد و به مغز می رسد. ثلث دیه کامل نفس جائفه: جراحتی است که به جوف بدن، مانند شکم یا سینه یا پشت یا پهلوها می رسد. قیمت 33 شتر (بنابراحتیاط ثلث دیه کامل) نافذه: جراحتی است که در بدن به مقدار قابل توجه نفوذ کند ولی در جوف (مانند شکم) وارد نشود. قیمت 10 شترتوضیح 1: چنانچه این موارد در اعضاء دیگر بدن غیر از سر و صورت ایجاد شود مقدار دیه آن نصف دیه سر و صورت است.توضیح 2:  مثقال شرعی، معادل 18 نخود و مثقال معمولی معادل 24 نخود است؛ بنابراین یک چهارم با هم تفاوت دارند.توضیح 3: شتر در دیات موضوعیت ندارد؛ بلکه مقصود از یک شتر، یک صدم دیه است. لذا می شود دیه را از اقسام دیگر، مانند طلا و نقره نیز انتخاب کرد؛ هر چند شتر بهتر است.

تشریح بدن انسان در آنجا که شرعاً جایز است، بنابر احتیاط واجب دیه دارد، البته دکتر می‌تواند باکسانی که تشریح برای آن‌ها نفعی دارد، شرط کند که آن‌ها بپردازند.

تعیین ارش با کارشناس مورد اعتماد و اهل خبره است که تعیین کند خسارت وارد بر مجنىٌّ علیه چند درصد بوده است و حکم نهایى را قاضى صادر مى کند.

ظاهر این است که تمام موارد شش‌گانه اصالت دارد ولى شکّى نیست که در بسیارى از موارد اصل، همان دینار است.

در فرض سؤال تغلیظ نمی‌شود.

فرقی ندارد و در زوال عقل قصاص نیست و باید دیه بپردازند.

اگر بینى کاملاً ضایع شود دیه کامله دارد و اگر چنین نباشد ارش دارد و منظور از ارش آن است که مقدار درصد نقص عضو خرابى آن در نظر گرفته شود و از مجموع کل دیه حساب شود. مثلاً اگر نقص عضو 25% باشد، 25 درصد دیه عضو به او پرداخته می‌شود.

درصورتی‌که در عرف محل افت قیمت را نیز جبران می‌کنند به همان صورت عمل کند و الا واجب نیست و ظاهراً فعلاً در عرف افت قیمت را محاسبه نمی‌کنند مگر اینکه تفاوت قیمت سالم و معیوب بسیار زیاد باشد.

چنانچه ضرورت داشته باشد دیه ندارد.

لزومی ندارد که تفاوت دیه را از بیت‌المال بپردازند مگر درجایی که ترک قصاص سبب فتنه‌ای در آنجا گردد.