قطع صلهرحم به خاطر امربهمعروف و نهی از منکر
دین اسلام صلهی رحم را واجب کرده اما مواردی است که اقوام موازین شرعی را رعایت نمیکنند، آیا ما میتوانیم برای اینکه امربهمعروف و نهی از منکر نماییم، ارتباط خود را با آنها قطع نماییم و این واجب را انجام ندهیم؟
هرگاه ادامه رابطه با آنها مفسده داشته باشد و يا ترك آن موجب نهى از منكر آنان شود مىتوان موقّتآ آن را ترك كرد. در غير اين دو صورت، بايد در حدّ واجب صلهرحم كرد و درعینحال امربهمعروف و نهى از منكر با زبان خوش فراموش نشود.
مفهوم امربهمعروف
امربهمعروف در دین اسلام به چه معنایی میباشد؟
واداشتن افراد به انجام احكام و سنتى كه ازنظر شارع پسنديده است.
سکوت در جایی که منکر معروف شود يا بالعکس
آیا اشخاص میتوانند در برابر منکر شدن معروف یا معروف شدن منکر، سکوت اختیار کنند؟
هرگاه احتمال صحيح داده شود كه سكوت، سبب مىشود كه عمل منكرى معروف، يا عمل معروفى منكر شود، بر همه مخصوصاً علماى اسلام واجب است كه حق را اظهار و اعلام كنند و سكوت جايز نيست.
جایی که امربهمعروف کردن محدود به افراد خاص باشد
یکى از مسؤولین دانشگاهها بهغلط امربهمعروف و نهى از منکر و تذکّر به دانشجویان خاطى را محدود به مسؤولین انضباطى دانشگاه میداند و به دانشجویان مؤمن میدان نمیدهد، با توجّه به این مطلب وظیفه یک دانشجوى متعهّد و انقلابى در این زمینه چیست؟
امربهمعروف و نهى از منکر وظیفه همه مسلمانهاست و کسى نمیتواند جلوى آن را بگیرد ولى باید طورى انجام گیرد که نظم دانشگاهها و مؤسسات به هم نخورد.
انتقاد کردن بهجای امربهمعروف و نهی از منکر
مرز انتقاد كجاست؟ اگر انتقاد با پيشنهاد همراه نباشد، چه ضررى دارد؟
انتقاد اگر با پيشنهاد توأم باشد، بهیقین بهتر است؛ ولى اگر انتقادكننده نتواند پيشنهادى مطرح كند، بازهم از باب امربهمعروف و نهى از منكر بايد وظيفه خود را انجام دهد.
حکم نهی از منکر باوجود خوف مفسده
در بحث شرطیت «احتمال تأثیر» در امربهمعروف، در تحریرالوسیله آمده است: «مسئله 17: لو احتمل التأثير و احتمل تأثیر الخلاف فالظاهر عدم الوجوب» این مسئله در درس خارج حضرت آیتالله مکارم حفظه الله قرائت و مورد تأیید ضمنی قرارگرفته است؛ از سوی دیگر به نظر میرسد اگر احتمال تأثیر معکوس در حدی باشد که خوف ایجاد کند، این مصداق «خوف مفسده حرام» است و چون فرض این است که (خوف آن میرود) در اثر نهی از منکر ما، همان گناه با شدت یا کثرت مضاعف به وقوع بپیوندد، لذا علاوه بر «عدم وجوب» نهی از منکر، «عدم جواز» آن را نیز اقتضا دارد، سؤال این است که: آیا فتوای حضرت آیتالله مکارم حفظه الله مطابق برداشت فوق است؟ یعنی: (اگر در کنار احتمال عقلایی تأثیر، احتمال عقلایی «تأثیر معکوس» وجود داشته باشد، نهی از منکر واجب نیست و اگر احتمال تأثیر معکوس به حد «خوف» برسد مصداق «خوف مفسده» است و نهی از منکر جایز نیست.)
آری صحیح است.
نحوهی برخورد با والدین گنهکار
اگر والدین شخص واجباتی یا محرماتی ر انجام بدهند، طریقهی امربهمعروف و نهی از منکر آنها چگونه میباشد؟
احتیاط واجب است که با ملایمت و نرمی آنها را راهنمایی بکند و هیچوقت با خشونت با آنها روبرو نشود.
نهی از منکر در وسایل عمومی
گاهی که در تاکسی یا اتوبوس سوار میشویم راننده نوار موسیقی زن روشن میکند اگر انسان بداند با تذکر وی ممکن است نوار را خاموش کند اما بعد از پیاده شدن وی دوباره روشن میکند وظیفهاش چیست؟
باید تذکر دهد و به وظیفه نهی از منکر با زبان خوش توأم با ادب و منطق عمل کند.
مرحله فیزیکی امربهمعروف و نهی از منکر
آیا افراد مىتوانند در مقام امربهمعروف و نهى از منكر، به عنوان دفاع از كيان اسلام و حفظ نظام اسلامى از دستبرد افراد داخلى و جلوگيرى از تهاجمات فرهنگى يا سياسى به دين و همينطور بهمنظور حفظ ارزشهاى اسلامى، مرتكب قتل يا جرح شوند؟ اگر شخصى در مقام امربهمعروف و نهى از منكر مرتكب قتل شخصى شود، آیا قتل عمد به شمار مىرود، يا مقتول مهدورالدم محسوب میشود و چيزى بر عهده قاتل نيست؟
اين مرحله از امربهمعروف و نهى از منكر بلكه بهطورکلی مرحله فيزيكى و برخورد با مجرمين بر عهده حكومت اسلامى است و افراد ديگر حق دخالت ندارند و هرگاه كسى خودسرانه اين كار را كند قصاص دارد.
وظیفه شوهر در قبال بیحجابی همسر
همسر اینجانب معتقد به رعایت حجاب نیست بهطوریکه در محافل و مجالس حجاب خود را رعایت نمیکند، به صحبتها و درخواستهای من هم هیچ توجهی نمیکند، آیا گناه عدم رعایت حجاب از جانب ایشان متوجه من هم هست؟ وظیفه اینجانب در قبال ایشان چیست؟
با زبان خوش و لحن ملایم ایشان را امربهمعروف و نهی از منکر نمایید و بگویید حفظ حجاب از ضروریات دین است و زنی که حجاب خود را رعایت نکند به عذاب خداوند گرفتار میشود. امید است مؤثر واقع شود و در این صورت گناهی بر عهده شما نیست.
عدم جواز تفحّص درباره ديگران
چنانچه زن و مردى، كه بين آنها علقه زوجیت وجود ندارد، در خيابان يا در هر محل عمومى ديگر در حال تردّد باشند، امّا رفتار آنان كاملاً عادى بوده و موجب اخلال در نظم عمومى، يا جريحهدار شدن احساسات ديگران نشوند، آیا افراد حقيقى، يا حقوقى مانند نيروى انتظامى، بسيج، امربهمعروف و مانند آن، مجاز به تفحّص و بررسى رابطه آنان هستند؟
تفحّص درباره ديگران جايز نيست؛ مگر اینکه مسئله بهصورت گسترده درآيد و سبب آلودگى اجتماع شود.