اعلمیت مراجع عصر حاضر بر مراجع گذشته
مسئله رجوع به اعلم در مسائل مورد اختلاف فقها، ازجمله مسائلى است که در تمام رسالههای عملیّه آمده است; ولى حقیقت این است که تشخیص اعلم کارى سخت، بلکه شاید از محالات باشد! چون هر شخص یا گروهى، شخص خاصی را اعلم دانسته و غیر او را اعلم نمیداند. سؤال این است که: مراجعى بودند که گفته میشد در زمان حیات و حتّى پس از حیات اعلم از دیگران هستند. ولى آیا ممکن است این مراجع (رضوانالله علیهم) پس از گذشت زمان طولانى از وفاتشان و با آمدن مراجع جدید ـ که مشغول درس و بحث هستند و علوم و تحقیقات جدیدى در دست دارند ـ بازهم اعلم از احیا باشند؟
شکی نیست که علم و دانش همراه زمان در حال تطوّر و تکامل است؛ و همانگونه که در تعلیقه بر عروة الوثقى، مبحث عدم جواز تقلید ابتدایى از میّت، نوشتهایم، ممکن است بسیارى از مجتهدین زنده از مراجع گذشته اعلم باشند; چون مراجع زنده معلومات و دانش گذشتگان را بهاضافه علوم جدیدى در اختیاردارند. بدینجهت ممکن است در بین مراجع میّت کسانى باشند که از مراجع زنده استعدادى قویتر داشته باشند، ولى اطلاعات احیا ممکن است نسبت به اموات اقرب بهواقع باشد و ملاک اعلمیت، اقربیّت بهواقع است. همانگونه که ممکن است طبیب امروز از ابنسینا ماهرتر باشد; درحالیکه استعداد بوعلى بیشتر بوده است. همچنین در سایر علوم; و روشن است که علم فقه و اصول از این قاعده کلی مستثنا نیست و این دو علم دائماً در حال تطوّر و تکامل است.
حکم بقا بر تقلید از مرجع متوفی در مسئله سیگار
من مقلد آقای بهجت بودم و ده ساله که دخانیات و ازجمله سیگار میکشم، الآن اگر بخواهم از آقای مکارم تقلید کنم چون نمیتوانم ترک کنم چه حکمی دارد؟
درصورتیکه توانایی داشته باشید بهمرور ترک کنید هم به نفع دنیای شماست هم آخرت.
منظور از اعلم در مرجع تقلید
منظور از اعلم در مرجع تقلید چیست؟
اعلم کسى است که در استخراج احکام (از منابع آن) از مجتهدان دیگر استادتر باشد.
عدالت مراجع و ساخت بناهای مجلل
نظر معظم له در مورد تشریفات مراجع در ساخت بناهای مجلل و تزیینات غیرضروری و چشمگیر چیست؟
درصورتیکه برای خودش انجام دهد و اسراف محسوب شود عدالت او از بین میرود و ادامه تقلید از او جایز نیست اما اگر برای اماکن عمومی است و مجلل بودن در حد مطلوب و باعث آبرومندی شیعه و مسلمین شود کار خوبی است.
بقا بر تقلید مراجع متوفی مساوی یا مشکوک الاعلمیّه
وظیفه مکلّفى که از چند مجتهد، یکى پس از فوت دیگرى، تقلید نموده و از هرکدام مسائلی را در زمان حیاتشان یاد گرفته، نسبت به بقاء بر تقلید درصورتیکه دو نفر از این مراجع متوفی باهم مساوى یا مشکوک الاعلمیّه بودهاند و هر دو، از میّتِ سوم و از حىّ اعلم بودهاند چیست؟
باید در مسائلی که از مرجع اوّل تقلید کرده است، بر تقلید او باقى بماند.
بقا بر تقلید مراجع متوفی که باهم مساوى یا مشکوک الاعلمیّه بودهاند
وظیفه مکلّفى که از چند مجتهد، یکى پس از فوت دیگرى، تقلید نموده و از هرکدام مسائلی را در زمان حیاتشان یاد گرفته، نسبت به بقاء بر تقلید درصورتیکه هر سه میّت باهم مساوى یا مشکوک الاعلمیّه و اعلم از حىّ بودهاند.
بر تقلید اوّل باقى بماند.
بقا بر تقلید مرجع میّت قبلى که اعلم از میت بعدى و از حی بوده
وظیفه مکلّفى که از چند مجتهد، یکى پس از فوت دیگرى، تقلید نموده و از هرکدام مسائلی را در زمان حیاتشان یاد گرفته، نسبت به بقاء بر تقلید درصورتیکه هر یک از مراجع میّت قبلى، اعلم از بعدى بودهاند و اعلم از حىّ بودهاند؟
باید در مسائلی که از مرجع اوّل تقلید کرده است، بر تقلید او باقى بماند.
بقا بر تقلید مرجع میّت قبلى که اعلم از میت بعدى و از حی بوده
وظیفه مکلّفى که از چند مجتهد، یکى پس از فوت دیگرى، تقلید نموده و از هرکدام مسائلی را در زمان حیاتشان یاد گرفته، نسبت به بقاء بر تقلید درصورتیکه هر یک از مراجع میّت قبلى، اعلم از بعدى بودهاند و اعلم از حىّ بودهاند؟
باید در مسائلی که از مرجع اوّل تقلید کرده است، بر تقلید او باقى بماند.
تقلید از میت بدون اجازه از مجتهد حی
کسى که بدون اجازه مجتهد زنده به تقلید میّت باقیمانده است اعمالى که انجام داده چه حکمى دارد؟
حال باید از مجتهد زنده در مسئله بقاى بر تقلید میّت، تقلید کند چنانچه فتواى مرجع فعلى او جواز بر بقا باشد اعمال سابق او صحیح است.
تقلید از میت بدون اجازه از مجتهد حی
کسى که بدون اجازه مجتهد زنده به تقلید میّت باقیمانده است اعمالى که انجام داده چه حکمى دارد؟
حال باید از مجتهد زنده در مسئله بقاى بر تقلید میّت، تقلید کند چنانچه فتواى مرجع فعلى او جواز بر بقا باشد اعمال سابق او صحیح است.