اگر از درآمد کسب‌وکار آذوقه‌ای براى مصرف سالش خريده، اگر چيزى در آخر سال از آن زياد بماند، چنانچه مقدار باقیمانده، ارزش مالی داشته باشد (این مقدار را در بازار می‌خرند) و سال خمسی بر آن بگذرد خمس دارد. در غیر این صورت، پرداخت خمس آن واجب نیست اما احتیاط آن است که خمس آن را نیز بدهد.
واجب است خمس چيزى را كه از معادن طلا، نقره، سرب، آهن، مس، زغال‌سنگ، نفت، گوگرد، فيروزه، نمك و معدن‌های ديگر و انواع فلزات به دست مىآورند بدهند و احتياط واجب آن است كه نصاب معيّنى در آن نيست، يعنى آنچه را از معدن استخراج مىكنند كم باشد یا زياد خمس دارد.
درصورتی‌که آماده فروش باشد خمس آن را محاسبه کنید در غیر این صورت جزء درآمد امسال حساب نمی‌شود.
چنانچه نفقه باقی بماند و سال بر آن بگذرد خمس دارد.
چنانچه هديه تا پايان سال خمسى مورداستفاده قرار نگيرد و سال خمسى بر آن بگذرد، بنا بر احتياط واجب خمس دارد و فرقى بین هبه کلان و غیر کلان نیست، مگر هدیه‌های جزئی، مانند نذورات اندکی که می‌آورند و چون احتیاط واجب داریم، مقلدین ما می‌توانند به یکی از مراجع مشهور حوزه علمیّه که اجازه می‌دهند خمس هدیه پرداخت نشود مراجعه کنند؛ ولی پرداخت خمس برکات بسیار فراوانی دارد و ما به‌گونه‌ای عمل نمی‌کنیم که سبب فرار افراد از خمس شود.
وام خمس ندارد مگر آن مقدار از وام كه اقساط آن پرداخت‌شده و معادل آن تا پايان سال خمسى موجود باشد.
وسايلى مانند اسباب آتش‌نشانی درجاهایی كه بيم آتش‌سوزی است يا داروهاى ضرورى و کمک‌های اولیه در خانه جزء هزینه‌های زندگى محسوب می‌شود و خمس ندارد هرچند اتفاقاً در تمام سال از آن‌ها استفاده نشود.
هزينه سفر حج يا زیارت‌های مستحبی اگر از درآمد همان سال باشد اصل و سود آن خمس ندارد و اگر ناچار باشد از چند سال قبل اسم‌نویسی كند و هزينه را بدهد، جزء مخارج همان سالش محسوب می‌شود و خمس ندارد، نه در آن سال و نه در سال‌های بعد. البته اشخاصی که سال خمسی ندارند و دارای سرمایه‌ای هستند که خمس آن را نپرداخته‌اند؛ باید خمس پولی را که برای حج یا عمره هزینه کرده‌اند و خمس سود آن را بپردازند.
ارث محسوب می‌شود و خمس ندارد.
كسى كه نياز به خانه ملكى دارد آنچه را صرف خريد خانه می‌کند خمس ندارد، ولى اگر درآمد سالش براى خريد خانه كفايت نكند و مجبور باشد چند سال پس‌انداز كند تا قادر به تهيّه خانه شود پول‌هايى كه سال بر آن‌ها گذشته خمس دارد، امّا اگر مثلاً زمين خانه را در اثناء سال اوّل بخرد و مصالح ساختمانى را در اثناء سال بعد و اجرت بنا را در سال سوم بدهد هیچ‌کدام خمس ندارد.
اگر پول را براى این گذارده که وام بیشتر بگیرد خمس دارد و اگر پول پیش‌پرداخت مسکن است خمس ندارد.
