جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

جزو مؤونه حساب نمی‌شود.

معدن، خواه روى زمين باشد يا زیرزمین، در زمين ملكى باشد يا درجایی كه مالك ندارد، استخراج‌کننده آن مسلمان باشد يا غیرمسلمان، بالغ باشد يا غير بالغ، در تمام اين صورت‌ها بايد خمس آن پرداخته شود و درصورتی‌که كودك باشد، ولی او می‌پردازد.

این وسایل خمس ندارد.

در مواردي که تهيه سیسمونی معمول و موردنیاز است (مثلاً زمانی که زن باردار شده است، يا تهيه آن جز به‌صورت تدريجي ميسر نيست) خمس ندارد. در غير اين صورت، خمس آن واجب است. ولي چنانچه براي پرداخت خمس در زحمت باشيد مجاز هستيد خمس آن را به ذمه بگيريد و هر زمان توانستيد بپردازيد.

هرگاه درآمد آن اضافه بیاید خمس دارد.

در این صورت حاکم شرع (مجتهد عادل) حق دارد بر اخراج و صرف آن در مصارف مسلمین نظارت کند در این صورت استخراج‌کنندگان باید نظر حاکم شرع را رعایت کنند.

هرگاه براى استخراج گنج، مخارجى كرده، مقدار آن را كم می‌کند و خمس بقيّه را می‌دهد.

گچ و آهك و گل سرخ و مانند آن اگر به آن‌ها معدن گفته شود بايد خمس آن را بدهد، همچنين انواع سنگ‌ها.

مخارج و هزينه استخراج معدن و تصفيه آن (درصورتی‌که احتياج به تصفيه دارد) و همچنين اجاره‌ای را كه جهت معدن می‌پردازد از آن كم می‌شود و باقيمانده خمس دارد، ولى مخارج سال از درآمد معدن كسر نمی‌شود.

اگر شرایط و نصاب معدن جمع باشد خمس دارد.

اگر دو يا چند نفر گنجى پيدا كنند همه در آن شریک‌اند و طبق قراردادى كه دارند عمل مى‏كنند و سهم هر يك به حدّ نصاب برسد خمس دارد.

اگر حكومت اسلامى معدنى را استخراج كند خمس به آن تعلّق نمی‌گیرد.