جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

غنائم جنگى كه خمس آن را بايد داد منحصر به غنائم منقول است‏ كه با دادن خمس ملك جنگجويان است، امّا زمین‌هایی كه از كفّار با جنگ به دست ‏مى‏آيد خمس ندارد و ملك همه مسلمين است.

احتیاط آن است که تحقیق کند، اگر سهم سادات است نپذیرد.

چنانچه درآمدش بيش از مخارجش نباشد، خمس بر او واجب نيست.

هرسال به مقداری که وجه قبر را پرداخته یا قیمتش افزایش‌یافته است خمس دارد.

هرگاه براى استخراج گنج، مخارجى كرده، مقدار آن را كم می‌کند و خمس بقيّه را می‌دهد.

درصورتی‌که دولت پول را به‌عنوان جایزه بدهد خمس آن مانند سایر درآمدها است و اگر بخشی از گنج را بدهد طبق خمس گنج محاسبه می‌شود.

به همان صورت به مرجع خود می‌دهد و جریان را می‌گوید تا در مصرف مشترک صرف شود.

پولى كه جهت تهيّه منزل مسكونى يا وسيله نقليه شخصى يا جهيزيه و امثال آن (نه مطلق پس‌انداز) پس‌انداز می‌شود و سال بر اين پول جمع شده می‌گذرد، طبق فتواى ما خمس دارد؛ امّا اگر بخواهد خمس را حساب كند و طبق گفته خودش يا ظاهر حال، ديگر امكان استفاده از آن پس‌انداز وجود نداشته باشد، ما در مرحله اوّل با دست‌گردان او را بدهكار بیت‌المال می‌کنیم تا به‌مرورزمان بپردازد، يا می‌گوییم خمس را به ذمّه بگيرد و در دراز مدّت به‌مرورزمان بپردازد و اگر پرداخت خمس اين پس‌انداز براى او ايجاد زحمت شديد می‌کند خمس بخشى از آن را به او می‌بخشیم.

اگر در ظرف‌های متعدّدى كه در یکجا دفن شده مالى پيدا كند كه قيمت آن روی‌هم‌رفته به حدّ نصاب برسد، بايد خمس آن را داد، ولى اگر گنج‌هاى متعدّدى درجاهای مختلف پيدا كند هرکدام از آن‌ها كه قيمتش به حدّ نصاب برسد خمس دارد و لازم نيست آن‌ها را روی‌هم حساب كند.

زمین‌ها يا مغازه‌هایی كه بايد خمس آن‌ها حساب شود گاهى به‌مرورزمان قيمت بالايى پیداکرده‌اند كه به طبع خمس آن‌ها سنگين می‌شود؛ درواقع ارزش امروز آن بايد مخمّس شود ولى ما اجازه می‌دهیم اگر كسى نتواند ارزش امروز آن را حساب كند (كه معمولاً همين است) به ارزش روز خريد خمس را حساب كنند و اگر بعداً آن را فروخت، مقدار تفاوت قيمت روز خريد و امروز را حساب كنند و خمس آن را بپردازند. البته اگر قيمت زمان خريد بسيار ناچيز باشد ما می‌گوییم قيمتى بين خريد و ارزش امروز را محاسبه كنند و اگر بعداً فروختند خمس باقى آن را بپردازند.

اگر حواله و رسید سکه‌ها در بازار قابل‌خرید و فروش باشد باید در سر سال خمسی خمس آن را بدهید و اگر قابل‌خرید و فروش نیست بعد از دریافت سکه‌ها چنانچه تا سر سال خمسی بعدی باقی بماند خمس اصل و سود آن باید داده شود.

سهمیه بنزین خودرو شخصی را می‌توان فروخت (و نیز مازاد آن خمس دارد) و خمس آن بر اساس قیمت آزاد محاسبه می‌شود بنا بر احتیاط واجب.