جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

Məsələ 1076: Əgər nafilə namazının vaxtı keçdikdən sonra onun yerinə yetirilib-yetirilməməsi ilə bağlı şəkk yaranarsa, bu şəkkə əhəmiyyət verilmir. Əgər vaxt varsa, yerinə yetirilir.

Məsələ 1077: Qeyd olunduğu kimi dörd rəkətli namazların rəkətlərinin sayı ilə bağlı şəklər doqquz halda düzgündür və şəklə bağlı vəzifəyə əməl etmək lazımdır:1. Başı ikinci səcdədən qaldırdıqdan sonra ikinci, ya üçüncü rəkət olması ilə bağlı şəkk: Bu halda üçüncü rəkət olduğu qəbul edilməli, əlavə bir rəkət qılmaqla namaz tamamlanmalıdır. Namaz tamamlandıqdan sonra göstəriş əsasında bir rəkət ayaq üstə ehtiyat namazı qılınır. Əgər ikinci səcdədə vacib zikr deyildikdən sonra şəkk yaranarsa, vacib ehtiyata əsasən, eyni göstərişə əməl olunur və sonra namaz yenidən qılınır. (Bu hökm ikinci səcdədən başı qaldıranadək bütün hallara aiddir.)2. Üçüncü, ya dördüncü rəkət olması ilə bağlı şəkk: Namazın istənilən bir yerində belə bir şəkk yaranarsa, dördüncü rəkətin qılındığı qəbul edilir, namaz tamamlanır, namaz tamamlandıqdan sonra ya bir rəkət ayaq üstə, ya da iki rəkət oturaq ehtiyat namazı qılınır.3. Başı ikinci səcdədən qaldırdıqdan sonra ikinci, ya dördüncü rəkət olması ilə bağlı şəkk: Bu vaxt dördüncü rəkət olduğu qəbul edilməli, namaz tamamlanmalı, sonra iki rəkət ayaq üstə ehtiyat namazı qılınmalıdır.4. Başı ikinci səcdədən qaldırdıqdan sonra iki, ya üç, ya dörd rəkət qılınması ilə bağlı şəkk: Dörd rəkət qılındığı qəbul edilməli, namazdan sonra iki rəkət ayaq üstə, sonra iki rəkət oturaraq ehtiyat namazı qılınmalıdır.5. Başı ikinci səcdədən qaldırdıqdan sonra dördüncü, ya beşinci rəkət olması ilə bağlı şəkk: Dördüncü rəkətin qılındığı qəbul edilməli, namaz tamamlanmalı, sonra iki səcdeyi-səhv yerinə yetirilməlidir.8. Ayaq üstü vəziyyətdə dördüncü, ya beşinci rəkət olması ilə bağlı şəkk: Bu halda oturmaq lazımdır. Oturduqdan sonra bu şəkk üçlə dörd arasındakı şəklə əvəz olunur. Dördüncü rəkət qəbul edilir, namaz tamamlanır, sonra ya bir rəkət ayaq üstə, ya da iki rəkət oturaraq ehtiyat namazı qılınır. Vacib ehtiyat budur ki, həmin namaz yenidən qılınsın.7. Ayaq üstü vəziyyətdə üçüncü, ya beşinci rəkət olması ilə bağlı şəkk: Bu halda oturmaq lazımdır. Oturduqdan sonra şəkk iki ilə dörd arasındakı şəkkə çevrilir. Dördüncü rəkət olduğu qəbul edilir, namaz tamamlanır, sonra ayaq üstə iki rəkət ehtiyat namazı qılınır. Vacib ehtiyata əsasən, namaz yenidən qılınmalıdır.8. Ayaq üstü vəziyyətdə üç, ya dörd, ya da beşinci rəkətin olması ilə bağlı şəkk: Bu vaxt oturmaq lazımdır. Oturduqdan sonra əvvəlki şəkk iki, ya üç, ya dördüncü rəkətin olması ilə bağlı şəklə əvəz edilir. Dördüncü rəkətin olduğu qəbul edilir, namaz tamamlanır, sonra ayaq üstə iki rəkət, daha sonra oturaraq iki rəkət ehtiyat namazı qılınır. Ehtiyat budur ki, namaz yenidən qılınsın.9. Ayaq üstü vəziyyətdə beşinci, ya altıncı rəkət olması ilə bağlı şəkk: Bu halda oturmaq lazımdır. Oturduqdan sonra şəkk dördlə beş arasındakı şəklə əvəz olunur. Namaz tamamlanır, iki səcdeyi-səhv yerinə yetirilir. Vacib ehtiyata əsasən, namaz təzələnməlidir.

Məsələ 1078: İnsan düzgün şəkk ilə qarşılaşdığı vaxt namazı kəsə bilməz. Belə məqamlarda zəruri göstərişə əməl olunmalıdır. Bütün şəklərdən öncə bir qədər fikirləşmək lazımdır. Əgər ehtimallardan heç birinə əminlik yaranmazsa və ya mö’təbər ehtimal müəyyənləşməsə, şəkk batil şəklərdən olduqda namaz kəsilir. Şəkk düzgün şəkdirsə lazımı göstərişə əməl edilməlidir.

Məsələ 1079: Namazın rəkətlərində zənn-güman əminlik hökmündədir, gümanı əsas götürüb namazı davam etdirmək lazımdır. Amma şəkk birinci və ikinci rəkətlə bağlı olduqda vacib ehtiyat budur ki, namaz yenidən qılınsın.

Məsələ 1080: Əgər öncə bir tərəfə güman güclü olarsa, sonra hər iki güman eyni gücdə qalarsa və şəkk halı yaranarsa, şəkk göstərişinə əməl olunmalıdır. Amma öncə şəkk halı yaransa, sonra bir tərəfə güman güclü olsa, güman əsasında əməl edilir. Namazı batil edən şəklərdə isə şəkk təsdiqləndikdə namaz yenidən qılınır, bu şəkkin güclü olub-olmamasının əhəmiyyəti yoxdur.

Məsələ 1081: Bir şəxs qarşısına çıxan halın şəkk, yoxsa zənn-güman olduğunu bilməsə, şəkk hökmünə əməl etməlidir.

Məsələ 1082: Əgər təşəhhüdə başladıqda və ya növbəti rəkətə keçdikdən sonra şəkk etsə ki, iki səcdə yerinə yetirib, yoxsa yox, eləcə də ikinci səcdədən sonra baş verən düzgün şəklə qarşılaşsa, (məsələn, iki və üç arasında şəkk), səcdələri yerinə yetirdiyini qəbul etməli, şəkk göstərişinə tabe olmalıdır. Bu halda namazı düzgündür. Amma səcdə məhəlli ötməmiş şəkk etsə, namazı batildir.

Məsələ 1083: Əgər şəkki aradan qalxsa və başqa bir şəkk yaransa, ikinci şəkki əsas götürməlidir. Məsələn, iki və üç arasında şəkdən sonra əmin olsa ki, üçüncünü qılıb, sonra üç və dörd arasında şəkk etsə, üç və dörd arasında şəkk göstərişinə əməl etməlidir.

Məsələ 1084: Əgər namaz gedişində şəkk etdiyini bilsə də, iki, ya üç, iki ya dörd arasında şəkk etdiyini müəyyənləşdirmədikdə, vacib ehtiyat budur ki, hər iki göstərişə əməl etsin, həm də namazını yenidən qılsın.

Məsələ 1085: Oturaq namaz qılan şəxs şəkki müqabilində bir rəkət ayaq üstə, yoxsa iki rəkət oturaq namaz qılacağını bilmədikdə, bir rəkət oturaq namaz qılmalıdır. Əgər şəkki müqabilində iki rəkət ayaq üstə ehtiyat namazı qılınmalı olsa, iki rəkət oturaq qılmalıdır. Digər şəklər də belədir.

Məsələ 1086: Ayaq üstə namaz qılan şəxs ehtiyat namazını həmin vəziyyətdə qıla bilməsə, oturaq halda namaz qılan şəxsin vəzifəsinə əməl etməlidir. Ötən Məsələdə deyildiyi kimi ehtiyat namazı qılmaq lazımdır. Əksinə, oturaq halda namaz qılan şəxs ehtiyat namazını ayaq üstə qıla bilərsə, ayaq üstə qılan şəxsin vəzifəsini yerinə yetirməlidir.

Məsələ 1087: Namazın rəkətləri ilə bağlı şəkk yarandıqda qılınan ehtiyat namazı aşağıdakı qaydadadır: Namazın salamından sonra dərhal ehtiyat namazı niyyət olunur. “Allahu əkbər” deyilir, “Həmd” oxunur (surə tərk edilir), rükuya gedilir, adi namazlardakı kimi səcdə yerinə yetirilir. Əgər ehtiyat namazı bir rəkətdirsə, iki səcdədən sonra təşəhhüd və salam deyilir. Əgər ehtiyat namazı iki rəkətdirsə, iki səcdədən sonra bir rəkət də qılınır, təşəhhüd və salam deyilir.