جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

Məsələ 2215: Balıq kimi atıcı qanı olmayan halal ətli heyvanın özü suda ölsə pakdır lakin, onun əti haramdır.

Məsələ 2216: İlan kimi atıcı qanı olmayan heyvan başı kəsilməklə halal olmur, lakin cəsədləri pakdır.

Məsələ 2217: Başları kəsilmək və şikar edilməklə it, donuz halal olmur və onların əti də haramdır. Əti haram olan yırtıcı və ət yeyən heyvanlar, məsələn, canavar, pələng kimi, deyilən göstərişlərə uyğun başları kəsilsə, yaxud ovlanılsa pakdır, lakin onun əti halal deyil və əgər ov iti ilə də onu ovlasalar, eyni hökmə malikdir.

Məsələ 2218: Fil, ayı, buzinə, siçan və s. eləcə də ilan, kərtənkələ və bu kimi yerin altında yaşayan və atıcı qanı olan heyvan təbii olaraq ölsə murdardır, lakin onların başını kəssələr və yaxud ovlasalar pakdır.

Məsələ 2219: Əgər diri heyvanın qarnından ölü bala gəlsə və yaxud çıxartsalar, onun əti haramdır.

Məsələ 2220: Heyvanın başını kəsdikdə əgər hülqum və boyunun iki böyük damarını tam şəkildə kəssələr kafidir. Lakin, müstəhəb ehtiyata əsasən, dörd böyük damarını yə’ni, boyunun iki böyük damarı və əlavə olaraq hülqum (nəfəs borusu), qida borusu boğazın altında olan çıxıntıdan kəsilməlidir.

Məsələ 2221: Əgər bu damarlardan bə’zilərini kəsib heyvanın ölməsinə qədər səbr edib sonra qalan (damarları) kəssələr faydasızdır. Hətta bu qədər səbr etməsələr də, təbii olaraq damarları ardıcıl kəsməsələr, heyvan diri olsa da belə, iradı var.

Məsələ 2221: Əgər bu damarlardan bə’zilərini kəsib heyvanın ölməsinə qədər səbr edib sonra qalan (damarları) kəssələr faydasızdır. Hətta bu qədər səbr etməsələr də, təbii olaraq damarları ardıcıl kəsməsələr, heyvan diri olsa da belə, iradı var.

Məsələ 2222: Əgər canavar qoyunun boğazını, baş kəsildikdə kəsilməli olan damarlardan heç nə qalmadığı halda qopartsa, o heyvan haram olur. Lakin, o damarlar sağlam və qoyun diri olsa, onun, qeyd edilən qaydalara əsasən, başını kəssələr, halaldır. Həmçinin, əgər bir heyvanın qeyri-şəriət hökmlərinə əsasən, başı kəsilsə pakdır, amma onun ətini yemək haramdır. Bu baxımdan qeyri-islami ölkələrdən gələn heyvanların başlarının kəsilməsini bilsək, dəri və gönləri pakdır. Amma onunla namaz qilmaq olmaz.

Məsələ 2223: Heyvanın başının kəsilməsinin beş şərti var:1-Vacib ehtiyata əsasən, başı kəsən müsəlman olmalıdır, nasibilər- Peyğəmbərin (səlləllahu əleyhi və alihi vəsəlləm) Əhli-beyti (ə) ilə düşmən olanlar kafir hökmündədirlər;2-Heyvanın başı dəmir və yaxud başqa filizdən olan iti cisimlə kəsilməlidir. Lakin, heyvanın başını kəsməyə ehtiyac olduqda, dəmir tapılmasa və yaxud heyvanın başı kəsilmədikdə öləcəksə, hər bir iti şeylə (şüşə, daş, iti taxta) damarlarını kəsmək mümkün olsa, onun başını kəsmək olar;3-Başı kəsən zaman heyvanın bədəni qibləyə tərəf olmalıdır və bilərəkdən qibləyə tərəf tutmasalar heyvan haram olur. Lakin unutqanlıq, məsələni bilməzlikdən və yaxud qiblənin səhv salınması nəticəsində heyvanı qibləyə tərəf tutmayıb başını kəssələr haram deyil;4-Başını kəsən zaman Allahın adı çəkilməlidir. “Bismillah” “Subhanəllah”, “La ilahə illəllah” deyilsə, kafidir və bunu hər bir dildə də (demək) caizdir. Lakin, baş kəsmək qəsdi olmadan Allahın adını desə, kafi deyil və unutqanlıq üzündən Allahın adını deməsə eybi yoxdur;5-Başı kəsiləndən sonra heyvan hərəkət etməlidir. Heyvanın diri olması gözünü, quyruğunu tərpətmək, ayağını yerə döyməklə mə’lum olmalıdır. Vacib ehtiyata əsasən, ondan qan kifayət qədər axmalıdır.

Məsələ 2224: Heyvanın başını kəsən kişi, qadın və yaxud heyvanın başını kəsmək qaydalarını bilən həddi-büluğa yetməyən uşaq ola bilər. Lakin, kişi olduğu halda qadın və uşaqları bu işdən çəkindirmək yaxşıdır.

Məsələ 2225: Texniki cihazlarla heyvanların başını kəsmək, şəriətə uyğun şərtləri baş kəsmək bəhsində qeyd edilənlərə uyğun olsa, caizdir və belə bir heyvan pak və halaldır.