جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

Məsələ 400: Bir neçə vacib və ya həm vacib, həm də müstəhəb qüsl əvəzinə bir qüsl vermək bəs edər. Yə’ni cənabət, heyz, meyyitə toxunma, cümə qüslü niyyəti ilə verilən bir qüsl bütün qüsülləri aradan qaldırır.

Məsələ 401: Cənabət və ya başqa bir qüsül, vacib və ya müstəhəb qüsüldən sonra namaz qılmaq olar və dəstəmaz almaq vacib deyil. Amma müstəhəb ehtiyat budur ki, cənabət qüslündən başqa qüsüllərdən sonra dəstəmaz alınsın.

Məsələ 608: İslamda müstəhəb qüsüllər çoxdur. O cümlədən:1.Cümə qüslü; bu qüsül ən mühüm və tə’kid olunmuş müstəhəb qüsüllərdəndir. Yaxşı olar ki, imkan həddində bu qüsül tərk olunmasın. Bu qüslü cümə günü sübh azanından həmin gün günortayadək vermək olar. Əgər günortayadək bu qüsül verilməsə ehtiyat budur ki, “əda və qəza” niyyəti etmədən həmin gün əsrədək, günorta və axşam arasınadək bu qüsül yerinə yetirilsin. Əgər cümə günü qüsül verə bilməsə müstəhəbdir ki, şənbə günü sübdən qürub vaxtınadək bu qüslün qəzasını yerinə yetirsin. Bir şəxs cümə günü su tapmayacağından qorxarsa cümə axşamı öncədən niyyətlə bu qüslü verə bilər.2. Mübarək Ramazan ayının gecə qüsülləri; Ramazan ayında ayın 1-dən 21-dək hər gecə qüsül vermək müstəhəbdir. Yaxşı olar ki, bu qüsüllər gün batanda yerinə yetirilsin. Ramazan ayının 21-dən sonunadək həmin qüslü şam və xiftən namazlarının arasında vermək lazımdır. Ehtiyat budur ki, Ramazan ayındakı və sonradan adı çəkiləcək başqa qüsüllər Allahın razılığına ümidlə yerinə yetirilsin.3. Fitir və Qurban bayramları günü qüsül; bu qüsüllərin vaxtı bayram günü sübh azanından qürub vaxtınadəkdir. Yaxşı olar ki, onu bayram namazından öncə yerinə yetirsinlər. 4. Fitir bayramının gecəsinin qüslü; bu qüslün vaxtı qürubdan sübh azanınadəkdir. Yaxşı olar ki, həmin qüsül gecənin əvvəlində verilsin.5. Zil-hiccənin 8-ci və 9-cu gününün qüsülları; bu günlər “tərviyə” və “ərəfə” adlanır.6. Rəcəb ayının 1-ci, orta, 27-ci (məb’əs) və son günlərinin qüslü;7. Zil-hiccənin 18-ci gününün (Qədir bayramı) qüslü;8. Şəbanın 15-ci gününün qüslü (İmam Mehdinin (ə) mövlud günü), rəbiül-əvvəlin 17-ci günün qüslü (Həzrət Peyğəmbərin (s) mövludu) və novruz bayramı gününün qüslü.9. Dünyaya yenicə gəlmiş uşağın qüslü.10. Ərindən qeyrisi üçün ətirlənmiş qadının qüslü və məst halda yatmış şəxsin qüslü;11. Dardan asılana baxmaq üçün getmiş və onu görmüş şəxsin qüslü. Amma bir şəxs təsadüfən belə bir şey görərsə və ya şəhadət üçün orada olması lazım gələrsə qüsül verməsi lazım deyil.12. Tövbə qüslü; bir şəxs günahdan sonra tövbə qılarsa qüsül versin.

Məsələ 609: Müqəddəs məkanlara daxil olarkən savab ümidi ilə qüsül vermək müstəhəbdir. Məkkə və Mədinəyə daxil olarkən qüsül vermək müstəhəb sayılır. Məscidül-Həram və Məscidün-Nəbiyə, eləcə də mə’sum imamların hərəminə daxil olarkən müstəhəb qüsül vermək olar. Əgər həmin müqəddəs yerlərə bir gündə bir neçə dəfə daxil olarsa bir qüsül verməsi bəs edər. Bir şəxs eyni bir gündə Məkkəyə, həm də Məscidül-Hərama daxil olarsa və ya Mədinəyə, həm də Məscidün-Nəbiyə daxil olarsa, bir qüsül verməsi bəs edər. Peyğəmbər (s) və imamları uzaqdan və yaxından ziyarətdə, ibadətdə sövq və Allahın razılığı üçün səfərə gedərkən müstəhəb qüsül vermək olar.

Məsələ 610: İnsan Allahın razılığını əldə etmək ümidi ilə qüsül verib həmin qüsüllə namaz qıla bilməz. O, vacib ehtiyata əsasən dəstəmaz da almalıdır. Amma qəti müstəhəb qüsüllərlə, məsələn cümə qüslü ilə namaz qılmaq olar.

Məsələ 611: Bir şəxs bir neçə müstəhəb qüsül və ya bir neçə müstəhəb və vacib və yaxud bir neçə vacib qüsül vermək istəyərsə bütün qüsüllərin niyyəti ilə bir qüsül versə bəs edər.

Məsələ 507: “Möhtəzirin”, yə’ni can verən insanın növbəti Məsələlərdə açıqlanacaq hökmləri var.

Məsələ 508: Vacib ehtiyata əsasən, can verən insan arxası üstə uzadılmalıdır və ayaqlarının altı üzü qibləyə olmalıdır. Onun kişi və ya qadın olmasının, böyük və ya kiçik olmasının fərqi yoxdur. Əgər can verən şəxsi bu qaydada uzatmaq mümkün deyilsə, vacib ehtiyata əsasən, imkan həddində həmin göstərişə əməl olunmalıdır. Bu da mümkün olmasa onu üzü qibləyə oturtmaq lazımdır. Bu da mümkün olmasa, onu üzü qibləyə sağ çiyni və ya sol çiyni üzərində uzatmaq lazımdır.

Məsələ 509: Can verən insanı üzü qibləyə çevirmək hər bir insana vacibdir. Bu işdə onun sahibindən icazə almaq lazım deyil.

Məsələ 510: Müstəhəbdir ki, can verən şəxsə şəhadət kəlmələri, on iki imamın adı və digər dini əqidələr onu anlayacağı şəkildə təlqin olunsun (deyilsin). Müstəhəbdir ki, bu sözlər can verən şəxs ölənədək təkrarlansın.

Məsələ 511: Müstəhəbdir ki, can verən insana belə bir dua təlqin olunsun: “Əllahumməğfirliəl-kəsirə min məasikə vəqbəl minnil-yəsirə min taətikə ya mən yəqbəlul-yəsirə və yə’fu ənil kəsiri iqbəl minnil-yəsirə və’fu hənnil-kəsirə innəkə əntəl-əfuvvul-ğəfur. Allahummərhəm fəinnəkə rəhim.” Yaxşı olar ki, bu duanı o özü də təkrarlasın.

Məsələ 512: Müstəhəbdir ki, çətin can verən insanı namaz qıldığı yerə aparsınlar.