Məcus
Məcus Əhli-kitabdan sayılır?
Məcuslar Əhli-kitabın hökmündədirlər.
Kafirlərə və əhli-kitaba Quran satmaq
Kafirlərə və ya Əhli-kitaba Quran satmaq, xüsusilə də onların təhqir, hörmətsizlik etmək fikirləri olmadığını, Əksinə, mütaliə üçün aldıqlarını biliriksə, caizdirmi?
Bunun təsir edəcəyinə ümid olsa və hörmətsizliyə səbəb olmasa, caizdir.
Donuz sümüyündən hazırlanmış jelatin
Donuz və ya inək sümüyündən hazırlanan jelatinin hökmü nədir? Tərkibində vitamini olan maddələrin çoxu, habelə ABŞ-da istehsal olmuş dərman preparatlarının çoxu və hətta bəzi şirniyyatlar da bu maddədən hazırlanır.
Bu maddədən zərurət halında istifadə etməyin eybi yoxdur.
İtin paltara toxunması
Əgər it bir kəsin paltarına toxunsa və o, həmin paltarla məscidə daxil olsa, məscidi paklamaq lazımdır?
Paltar və ya itin bədəni nəm olmasa nə paltar nəcis olur, nə də məscid?
Qadınlarda məninin ayırd edilməsi
Qadınların məni xaric olmaqla cünub (cənabətli) olmasında kişilər üçün deyilən şərtlər lazımdırmı?
Qadında sıçrayışla xaric olması lazım deyil. Hətta əgər rütubət cinsi şəhvətin ən yüksək həddinə çatan zaman gəlsə məni hökmündədir.
Kişilər üçün mənini ayırd etməyin şərtləri
Həzrət İmamın (quddisə sirruhuş-şərif) risaləsində oxudum ki, əgər insandan məni gəlsə, istər ixtiyarla olsun, istərsə ixtiyarsız; istər şəhvətlə olsun, istərsə şəhvətsiz, cünub (cənabətli) olur. Hal-hazırda mən əsgərəm. Xidmət etdiyimiz hərbi hissədəki tualetlər çox qaranlıqdır. Bir müddət olar ki, bövl vaxtı və ya bövldən sonra məndən ixtiyarsız məni çıxır. (Bu barədə əminəm). Həzrət İmamın (rizvanullah taala ələyh) fitvasına görə mən cünub (cənabətli) oluram. Problem burasındadır ki, gecələr bövlü dəqiq görmək olmur. Əgər məndən məni gəlməsinə şəkk etsəm, qüsl almalıyam ya yox? Əlavə etməliyəm ki, burada hamamların qızdırıcı cihazı yoxdur. (Çünki yalnız gecələr hamama gedə bilərik.) İndi də qışdır. Gecə su soyuq olur. Bir neçə dəfə hamama getdim, böyrəklərimə soyuq dəydi. Hamama getmək də bir qədər zəhmətlidir. Xahiş edirəm yazasınız ki, mən nə etməliyəm? Sözü gedən hallarda cünub (cənabətli) sayılırammı?
Mənini tanımaq üçün əlamətlər var. Onları öyrənmək üçün "Tozihul-məsail"- imizin 361-ci məsələsinə müraciət edin. Yeri gəlmişkən, insandan rütubət çıxarsa və bunun məni və ya başqa rütubət olduğunu bilməsə (yəni məzi, vəzi və vədinin hər üçü pakdır, qüslü yoxdur və dəstəmazı da batil etmir,) bu halda əgər sıçrayış və şəhvətlə olsa (yəni ləzzət almaq və xoşallanmaq) o rütubət məni hökmündədir. Amma bövldən sonra gələn yapışqan rütubət məni deyil. Hər yerdə şəkkiniz olsa qüsl almaq vacib deyil. Hər vaxt məni gəlməsinə yəqin əldə etdinizsə, isti su olmadığına görə və ya digər səbəblərdən qüsl ala bilməsəniz, qüsl yerinə təyəmmüm alın. Bədəninizi paklayın. Pak paltarlarla namazınızı qılın. Bunun müddəti çox olsa belə, sizin üçün işkalı yoxdur.
Bövl məxrəcinin parça ilə paklanması
Müəyyən səbəblərə görə bövl edəndən sonra özünü su ilə yuya bilməyən xəstə, özünü parça ilə təmizləsə namaz qıla bilərmi?
Sual fərzində zərurət halı olduğuna görə eybi yoxdur.
Saflaşdırılmış tullantı (kanalizasiya) sularının paklığı
Çirkab, kanalizasiya və bu kimi sular sexlərdə və zavodlarda təmizlənəndən və saflaşdırılandan sonra pakdırmı?
İşkalı var. Lakin cari və kürr suyuna kifayət qədər qarışsa, eybi yoxdur.
Dəniz suyu ilə paklanma
Fars körfəzi, Oman dənizi və bir çox başqa dənizlərin suyunda duzun faizi çox olduğunu – hər kub metrdə 3,200 kq. duz olduğunu nəzərə alsaq bu sular muzaf su hökmündədirmi?
Bu kimi sular muzaf su deyil. Bu sularda yuyunmaq və ya nə isə yumaq paklığa səbəb olur.
Nəcisin quyu suyunda təsiri
Xuzistan vilayətinin kəndlərindən birində qəlil suyu olan üç quyu bir-birinin yanındadır. Bu quyuların birindən it su içib (yalayıb) və digərinə nəcis bir şey tökülüb. Amma üçüncüsü pakdır. Lakin biz onlardan hansının pak olduğunu bilmirik. Bu halda şübhə, məhsurə (məhdud, sayı məlum olan) sayılır? Onların hamısından çəkinmək lazımdır?
Əgər bunlar su çıxan (qaynayan) adi quyulardırsa, sadəcə nəcisə toxunmaqla nəcis olmurlar. Yalnız o halda nəcis olur ki, onların rəngi, iyi və dadı dəyişmiş olsun.
Mütləq ictihadın mümkünlüyü
Əsrimizdə insanların həyatında üzə çıxan məsələlər və problemlər çox geniş və mürəkkəb hal alıb. Bu məsələlərin hökmlərinin istinbatına (mənbələrdən çıxarılıb əldə edilməsinə) qadir olmaq üçün geniş məlumata və müxtəlif elmlərə yiyələnmək lazımdır. Belə olan halda kimsə mütləq ictihad rütbəsinə nail ola bilərmi?
Əlbəttə, bu mümkündür. Mümkünlüyünün ən yaxşı dəlili bunun həyatda baş verməsidir. Biz elmiyyə hövzələrində bunun şahidiyik.
Müqəllid qazının vəzifəsi
Əgər İslam respublikasında qüvvədə olan (Milli məclis tərəfindən eləcə də keşikçilər şurası və digər qanunverici orqanlar tərəfindən təsdiqlənmiş) dövlət qanunu ilə mərcəyi-təqlidin verdiyi fitva arasında fərq aşkara çıxarsa, müqəllid qazının vəzifəsi nədir?
Qazı müctəhiddirsə öz rəyinə uyğun hökm etməlidir. Əgər zərurət üzündən qeyri-müctəhid mühakimə mənsəbinə təyin edilərsə öz mərcəyi-təqlidinin rəyinə əməl etməlidir. İslam hökumətinin qanunu ilə mərcəyi-təqlidinin rəyi arasında qarşılıqlı ziddiyyət yaranarsa, bu halda ehtiyata əməl etmək mümkün olarsa, ehtiyata əməl etmək daha üstündür. Mümkün olmasa və ya zərər-ziyana, üsr-hərəcə (çətinliyə, məşəqqətə) səbəb olarsa, ümumi və ictimai məsələlərdə İslam hökumətinin qanunlarına üstünlük verilməlidir. Xüsusi məsələlərdə isə öz mərcəyi-təqlidinin rəyinə əməl etməlidir.
